Dəstəmaz.

Dəstamazın müqəddiməsi təharətdir.Təharətsiz dəstamaz batildir.Risalələrdə ayrıca olaraq Təharət bəhsi mövcuddur və əlavə məlumat almaq üçün gərək hər kəs mütləq olaraq Risaləyə nəzər salsın.Biz burda bəzi məsələləri bəyan edəcəyik.İnsan ayaqyoluna girərkən çox diqqət etməlidir.Bəzi əməllər varki ayaq yolunda haramdır,vacibdir,müstəhəbdir və məkruhdur.Bunlar haqqda risalədə çox geniş məlumatlar verilib.Ayaq yoluna sol ayağla daxil olub sağ ayağla çıxmaq müstəhəbdir.Ayaqyolunda zərurət olmadıqca danışmaq məkruhdur.Ayaqyolunda üzü və arxası qibləyə oturmaq haramdır.Ayaqyolunda sidiyin məxrəcin su ilə paklamaq vacibdir.
İndi isə biz yalnız kişilərə məxsus olan İstibra haqqında məlumatı qeyd edirik:
İstibra müxtəlif növlərdədir.Ən məhşur və Risalələrdə qey olunanı budur:
Əgər nəcisin məxrəci bulanıbsa əvvəl onu pak edib sonra sidiyin məxrəcin paklamaq lazımdır(sidiyin məxrəci sudan qeyri şeylə paklanmaz).Sonra aləti sünnət yerinə qədər 3 dəfə dartmaq lazımdır.Sonra sünnət yerin 3 dəfə sıxmaq lazımdır.Daha sonra əgər su kürrü sudursa bir dəfə yumaq kifayətdir.Yaxşı olarki 3 dəfə yuyulsun.Amma az sudursa 3 dəfə yumaq vacibdir.Əgər istibra edilməsə dəstamazdan sonra insandan bir su gəlsə şəkk etsəki sidikdir ya başqa su o zaman dəstəmazı batildir.
Dəstəmaz alarkən niyyət etmək vacibdir. Məsələn, niyyət edib desin ki, namaz qılmaq (və ya hər hansı ibadəti yerinə yetirmək) üçün dəstəmaz alıram qürbətən iləllah. ("illəllah” demək tam əks mə’na verir bu barədə diqqətli olmaq lazımdır.) Və bu iş Allahın əmrini yerinə yetrimək üçün olmalıdır, əgər başqa niyyətlə olarsa, məsələn, sərinləmək və ya özünü başqasına göstərmək üçün olarsa, batildir.
Dəstamazın hökümleri ve şərtləri:
1.Dəstəmazda vacibdir ki, üz və əllər yuyulsun. Başın qabaq tərəfinə və ayaqların üstünə məsh edilsin.
2.Üzü yuyandan sonra əvvəlcə sağ əli, sonra isə sol əli dirsəkdən barmağın ucuna qədər yumaq lazımdır.* Dirsəyin tamamilə yuyulmasını yəqin etmək üçün bir az dirsəkdən yuxarı yuyulmalıdır.
3.Dəstəmazda üzü və əlləri yumaq birinci dəfə vacib, ikinci dəfə müstəhəb, üçüncü və daha artıq dəfələrdə isə haramdır.

4. Əlləri yuduqdan sonra əldə qalan dəstəmaz suyu ilə başın qabaq tərəfinə(sağ əllə) məsh edilməlidir. Başın alın tərəfində olan dörd qismətdən biri məsh yeridir. Onun hər hansı yerinə, məsh qədərində çəksələr kifayətdir. Amma ehtiyat-müstəhəb budur ki, uzunluğu bir barmağın uzunluğu, eni isə üç bağlı barmaq qədər məsh etsin.
5. Başı məsh etdikdən sonra, əldə qalan dəstəmaz suyu ilə ayaqlara–sağ əllə sağ ayağın üstünə, sol əllə sol ayağın üstünə-barmaqlardan birinin ucundan, ayağın üstündə olan çıxıntıya(topuğa) qədər məsh etməlidir.* Corabın və ya ayaqqabının üstündən məsh çəkmək batildir.Məsh zamanı məsh yerinin(başın və iki ayağın)quru olması vacibdır.Əgər yaş vəziyyətdə məsh çəkilərsə batildir.Amma ayağda az acıq nəmlik olsa və əlin suya məsh zamanı o nəmliyi itirsə hec bir işğalı yoxdur.
Dəstəmaz alinmasi vacib olan əməllər
Altı şey üçün dəstəmaz almaq vacibdir:
1-Meyyit namazından başqa sair vacibi namazlar üçün;Həttda müstəhəb namazların düzgün olması üçün dəstamaz almaq şərtdir.
2-Unudulmuş təşəhhüd və səcdə üçün.Əgər onlar ilə qıldığı namaz arasında hədəs (sidik kimi) baş vermiş olarsa.Amma səcdeyi-səhv üçün dəstamaz almaq vacib deyil.
3-Kə’bənin vacibi təvafı üçün;
4-Dəstəmaz alması üçün Allah ilə əhd bağlasa, and içsə və ya nəzir etsə;
5-Əgər bədənin hər hansı yerini Qur’anın yazılarına vurmağı nəzir etmişsə;
6-Nəcis olmuş Qur’anı suya çəkmək, yaxud onu, tualet və s. kimi yerlərə düşdüyü halda çıxartmaq üçün-əgər əli və bədənin başqa yerlərini Qur’anın yazılarına vurmağa məcbur olsalar. Amma dəstəmaz almaq qədərindəki fasilədə Qur’ana ehtiramsızlıq olarsa, dəstəmaz almadan Qur’anı tualetdən çıxartmaq, yaxud nəcis olduğu halda suya çəkmək lazımdır. Mümkün qədər gərək Qur’anın yazısına əl vurulmasın.
Dəstəmazın düzgün olma şərtləri
1-ci şərt: suyu pak olsun.
2-ci şərt: dəstəmazın suyu mütləq(saf) olsun. Murdar və qarışıq su ilə alınan dəstamaz batildir.Həttda insan onun murdar və ya qarışıq olduğunu bilməsə,yaxud unutsa belə, həmin hokum daşıyır.Əgər həmin dəstamazla namaz qılmışsada namazı yenidən düzgün dəstamazla qılmalıdır.
3-cü şərt: dəstəmazın suyu mübah olsun (qəsbi olmasın) 
4-ci şərt: dəstəmaz üzvləri yuyulduqda və məsh edildikdə pak olsun.
5-ci şərt: namaz və ya dəstəmaz üçün kifayət qədər vaxt olsun.
6-ci şərt: dəstəmazı qürbət qəsdi ilə, yə’ni Allah Təbarək və Təalanın əmrini yerinə yetirmək üçün dəstəmaz alsın. Amma sərinləmək, yaxud başqa məqsədlə dəstəmaz alsa, batildir.
7-ci şərt: dəstəmazı əvvəldə qeyd olunan ardıcıllıqla yerinə yetirsin. Yə’ni əvvəlcə üzünü, sonra sağ əlini, daha sonra sol əlini yuyub əvvəlcə başına, sonra isə ayaqlarına məsh etsin. Sağ ayağa sol ayaqdan əvvəl məsh etmək müstəhəbdir. Əgər bu ardıcıllıqla alınmasa, dəstamaz batildir. 
8-ci şərt: dəstəmazın əməllərini fasiləsiz olaraq yerinə yetirsin.
9-cu şərt: üzün, əllərin yuyulmasını, başa və ayağa məsh çəkilməsini insanın özü yerinə yetirsin: başqası ona dəstəmaz alsa, yaxud kömək etsə, dəstəmazı batildir.
10-cı şərt: sudan istifadə olunmasının şəxsə heç bir maneəsi olmasın.
11-ci şərt: dəstəmazın üzvlərində suyun bədənə dəyməsinin qarşısını alan maneə olmasın.
Dəstəmazi batil edən şeylər
Aşağıda qeyd olunan işlərin hər hansı birindən sonra namaz üçün dəstəmaz almaq vacibdir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu işlər«dəstəmazın səbəbləri»və ya «dəstəmazı batil edən şeylər» adlanır.
1-Sidik;
2-İfrazat;
3- İfrazat məxrəcindən xaric olan mə’də və ya bağırsaq yeli;
4-Gözün görmədiyi və qulağın eştmədiyi yuxu (amma əgər göz görməsə amma qulaq eşitsə və əksinə olduqda dəstəmaz batil olmaz);
5-Ağlı aradan aparan şeylər (dəlilik, məstlik, huşdan getmə kimi);
6-Qadının istihazəsi,
7-Qusul alması lazım olan işlər (cənabət kimi) və müstəhəb ehtiyata əsasən qüslu vacib edən hər bir iş dəstamazı pozur.
NECƏ NAMAZ QILMALIYIQ?

Namazın vacib əməlləri 11-dir:

Qiyam"yə""ni ayaq üstə durmaq. Namaz qılan təkbirətül-ehramı və qiraəti qiyam halında, bədənin aram olduğu halda yerinə yetirməlidir.
"Həmd" surəsi
"Bismillahir-rəhmanir-rəhim"
"Əlhəmdu lillahi Rəbbil-aləmin"
"Ər-rəhmanir-rəhim"
"Maliki yovmiddin"
"İyyakə nə""budu və iyyakə nəstəin"
"İhdinəs-siratəl müstəqim"
"Siratəl-ləzinə ən""əmtə ələyhim"
"Ğəyril-məğzubi ələyhim vələzzallin"

"Tovhid" surəsi
"Bismillahir-rəhmanir-rəhim"
"Qul huvəllahu əhəd"
"Allahus-səməd"
"Ləm yəlid və ləm yuləd"
"Və ləm yəkun ləhu kufuvən əhəd"

TƏSBİHATİ-ƏRBƏƏ

Namazın üçüncü və dördüncü rəkətlərində, ya təkcə Həmd, ya da üç dəfə təsbihati-ərbəə. deyilməlidir Bir dəfə də deyilsə kifayətdir. "Subhanəllahi vəlhəmdu lillahi və la ilahə illəllahu vəllahu əkbər." Kişilər və oğlanlar sübh, məğrib, işa namazının 1-ci və 2-ci rəkətində Həmdi və Surəni ucadan oxumalıdırlar. Qadınlar və qızlar naməhrəm şəxslər səslərini eşitməzsə, ucadan qıla bilərlər. Amma əgər naməhrəm onların səsini eşitsə, ehtiyat-vacibə görə ahəstə qılmalıdırlar. *Namazın üçüncü və dördüncü rəkətlərində Həmd, yaxud təsbihati-ərbəə alçaqdan, ahəstə oxunmalıdır. * Zöhr və əsr namazının 1-ci və 2-ci rəkətində də Həmd və Surə ahəstdə oxunmalıdır. Əgər insan namazı ucadan qılmalı olduğu yerdə qəsdən alçaqdan və ya alçaqdan qılmalı olduğu yerdə qəsdən ucadan qılsa namazı batildir.

Ruku

Namaz qılan hər rəkətdə qiraətdən sonra o qədər əyilməlidir ki, əllərini dizinə qoya bilsin. Bu əmələ "ruku" deyilir. Rukuda zikr demək vacibdir. Rukunun zikri deyildiyi vaxt, bədən aram olmalıdır. Əgər rüku həddinə qədər əyilməzdən və bədən aram olmazdan qabaq rükunun zikrini desə, namazı batildir. Əgər vacibi zikr qurtarmazdan əvvəl qəsdən başını rükudan qaldırsa, namazı batildir.

RUKUNUN ZİKRİ:

Üç dəfə "Subhanəllah" və ya
Bir dəfə "Subhanə Rəbbiyəl-əzimi və bi həmdih"

SƏCDƏ

"Səcdə" o əməldir ki, alın, əllərin içi, dizlərin gözü və iki ayağın baş barmağının usu yerə qoyulsun. Səcdə halında zikr demək vacibdir.
Səcdənin zikri:
Üç dəfə "Subhanəllah" və ya
Bir dəfə "Subhanə Rəbbiyəl-ə""la və bi həmdih".
Səcdənin zikri deyilən vaxt bədən aram olmalıdır.
Namaz qılan şəxs səcdədə alnını yerə, yaxud yerdən göyərib geyilib, yeyilən olmayan şeylərə (çubuq, ağas yarpağı və s.) qoymalıdır. Səcdə üçün hər şeydən yaxşı Həzrət Seyyiduş-Şühəda İmam Hüseyn (əleyis-salam)-ın türbətidir. Ondan sonra: * adi torpaq; * daş; * bitgilər.

Bütün vacib və müstəhəbb namazlarda ikinci rük`ətin rükusundan əvvəl, müstəhəbbdir ki, qunut tutulsun. Amma «Şəf`» namazında gərək rəcaən əmələ gətirsin.

«Vitr» namazında bir rükətdə olduğuna baxmayaraq, rükudan qabaq, qunut tutmaq müstəhəbbdir. «Cümə» namazında hər rük`ətdə bir qunut vardır. «Ayət» namazında beş qunut vardır. «Fitr» və «Qurban» bayramının namazında isə bir neçə qutut var ki, öz yerində qeyd olunacaq. Müstəhəbbdir ki, qunutda əlləri üzün müqabilinə tutsun, onların içini göyə tərəf, bir-birinə yaxın saxlasın, baş barmaqdan başqa, o biri barmaqları bir-birinə birləşdirsin və əllərin içinə baxsın. Vacib ehtiyata əsasən, zərurət halı istisna olmaqla, əlləri qaldırmadan qunut səhih deyil. Qunutda hər hansı zikri desə, hətta bir dəfə «Subhanəllah» da desə kifayətdir. Daha yaxşı odur ki, belə desin

: لاَ إِلهَ إِلا اللهُ الحَلِيمُ الكَرِيمُ لاَ إِلهَ إِلا اللهُ العَلِىُ العَظِيمُ سُبحانَ اللهِ رَب السَمَاواَتِ السَبعِ وَرَب الأَرَضِينَ السبعِ وَمَا فِيهِن وَمَابَينَهُن وَرَب العَرشِ العَظِيمِ وَالحَمدُللهِ رَب العَالَمِينَ

 «La ilahə illəllahul-həlimul-kərim, la ilahə illəl-lahul-əliyyul-əzim, subhanəllahi rəbbis-səmavatis-səb`, və rəbbil-ərəzinəs-səb və ma fihinnə və ma bəynəhunnə və rəb-bil-ərşil-əzim. Vəlhəmdu lillahi rəbbil-aləmin». Müstəhəbbdir ki, insan qunutu ucadan oxusun. Amma namazı camaatla qılan şəxs əgər imam camaat onun səsini eşidərsə, qunutu ucadan oxuması müstəhəbb deyildir. Əgər qəsdən qunut tutmasa, qəzası yoxdur və əgər unutsa, rüku qədərinə əyilməmişdən əvvəl yadına düşsə, qalxıb oxuması müstəhəbbdir. Əgər rükuda yadına düşsə, müstəhəbbdir ki, rükudan sonra qəza etsin. Amma əgər səcdədə yadına düşərsə, namazın salamından sonra qəza etməsi müstəhəbbdir.

SALAM

Namazın axırıncı rəkətində təşəhhüddən sonra salamı deyib namazı qurtarmaq lazımdır. "Əssəlamu ələykə əyyuhən-Nəbiyyu və rəhmətullahi və bərəkatuh". "Əssəlamu ələyna və əla ibadillahis-salihin". "Əssəlamu ələykum və rəhmətullahi və bərəkatuh"

 TƏRTİB

Namaz gərək bu tərtiblə qılınsın:
Niyyət, təkbirətül-ehram, qiraət, rüku, səcdə və ikinci rəkətdə səcdələrdən sonra təşəhhüd və axırıncı rəkətdə təşəhhüddən sonra salam desin.

MUVALAT

Muvalat"yə""ni namazın hissələrini bir-birinin ardınca yerinə yetirməli, aralarında fasilə salmamalıdır.
Namazin müstəhəb əməlləri
Namazdan qabaq azan-iqamə, xüsusilə iqamə demək çox bəyənilmiş əməllərdən biridir. Bu isə vacib namazlara aiddir və müstəhəb namazlarda azan və iqamə demək müstəhəb sayılmır.
Azan və iqaməni başqasından da dinləmək kifayətdir. Elə buna görə də camaat namazı üçün bir nəfər azan və iqamə deyə bilər.
İslam Peyğəmbəri Həzrət Məhəmmədin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) adını azan və iqamədə dilə gətirdikdə, Ona və Əhli-beytinə (ə) salavat göndərmək, həmçinin azan və iqamədə həzrət Əmirəl-möminin (ə)-ın vilayətinə şəhadət vermək müstəhəbdir.
Azan ilə iqamənin üç fərqi vardır:
Azanın əvvəlində deyilən təkbir dörd dəfə, iqamədə isə iki dəfədir;
Azanın sonunda deyilən "La ilahə illəllah" sözü iki dəfə, iqamədə isə bir dəfədir.
İqamədə "həyyə əla xəyril əməl" sözündən sonra "Qəd qamətis-səlah" sözü əlavə olunur.

Namazda yalnız namazın əvvəlində deyilən təkbirətül-ehram vacibdir. Rükudan qalxdıqda, səcdələrə getməzdən əvvəl və birinci səcdədən sonra, həmçinin ikinci səcdədən qabaq və sonra deyilən təkbirlər isə müstəhəbdir. Təkbir dedikdə əlləri qaldırmamaq olar. Amma təkbir deyərkən əlləri barmaqları bitişdirən halda qulaqların müqabilinədək qaldırmaq müstəhəbdir. Bu isə Allah-taala qarşısında təslim olmaq mənasındadır. Rüku və səcdələrdə çoxlu zikr demək; (məsələn, Subhanəllah zikrini beş və ya yeddi dəfə və ya daha artıq təkrar etmək, həmçinin rüku və səcdədə həzrət Peyğəmbər (s) və onun Əhli-beytinə (ə) salavat göndərmək müstəhəbdir. Təşəhhüddən qabaq "Əlhəmdulillah" və ya "Bismillahi və billah və əsmaul-husna lillah" sözlərini deyib daha sonra təşəhhüdü oxumaq, həmçinin təşəhhüddən sonra "Və təqəbbəl şəfaətəhu vərfə dərəcətəh" zikrini də demək müstəhəb sayılır. Namazın növbəti rəkətlərinə qalxdıqda "Bihəvlillahi və quvvətihi əqumu və əqud" zikrini demək müstəhəbdir. Namazın ikinci rəkətinin rükusundan qabaq qunut tutmaq (yəni dünya və axirət işləri üçün dua etmək) müstəhəbdir. Həmçinin qunutda öz hacətlərini və habelə haqqında dua etmək məsləhət olan şəxslər üçün dua etmək də caizdir. Qeyd etmək lazımdır ki, qunutu əlləri qaldırmadan da oxumaq olar, amma yaxşı olar ki, qunut oxuyan halda əlləri çənənin bərabərinə qədər açıq halda qaldıraq. Namazın rüku, səcdə və digər əsnasında dua edib Allahdan hacətlərini istəmək caizdir. Hər bir namaz öz vaxtında məsciddə qılınsa daha yaxşı olar, xüsusi ilə Sübh, Məğrib və İşa namazlarını camaatla birgə qılmaq müstəhəb sayılır. Namazda təmkinli olmaq müstəhəb, onu sürətlə qılmaq isə məkruhdur. Namazı düşüncə ilə qılıb Allahı yad etmək müstəhəbdir. Belə ki, namazda hər nə qədər özünü mülahizə etsən, fikrin başqa işlərə gedəcəkdir. Allah-taala Qurani-kərimdə buyurmuşdur: "Qəd əfləhəl muminun. Əlləzinə hum fi səlatihim xaşiun" "Həqiqətən möminlər nicat tapmışlar"! O kəslər ki, namazlarında (hər şeyi unudaraq ruhən və cismən yalnız Allaha) müti olub (Ona) boyun əyərlər! (Allahın qarşısında kiçilərlər!)" (Muminun surəsi/1-2).

NAMAZI BATIL EDƏN ŞEYLƏR

 Namaz qılan şəxs təkbirətül-ehramı deyərək namaza başlayandan qurtarana qədər bə""zi işlər ona haram olur. Əgər namaz halında onların birini etsə namazı batildir. O cümlədən:
Danışmaq, bilərəkdən, mə""nası olan iki hərf;
Gülmək, bilərəkdən, uca səslə;
Ağlamaq, dünya işləri üçün, uca səslə;
Üzü qiblədən başqa tərəfə döndərmək;
Yemək və içmək;
Namazın surətini (formasını) pozmaq;
Namazın rükünlərini azaltmaq və ya çoxaltmaq. Rükun olmayan yerlərdə əgər bilərəkdən edərsə batil, səhvən edərsə səhihdir.
İki və üç rükətli namazlarda birinci və ikinci rükətlərdə şəkk edərsə;
Namazın şərtlərini aradan aparan şeylər;
Dəstəmazın aradan getməsi;
Əlini əlinin üstünə qoyma;
Həmddən sonra "Amin" demək.
Namazda məkruh olan şeylərdən bə""zisi
Gözləri yummaq;
Əllərlə, barmaqlarla oynamaq;
Həmdi və ya Surəni oxuyanda və ya zikrləri deyən vaxtda başqasının sözünü eşitmək üçün səsi alçaltmaq;
Allah dərgahında xüzu və xüşunu aradan aparan hər hansı bir işlə məşğul olmaq;
Üzü azacıq sağa və ya sola döndərmək (çünki çox döndərmək namazı batil edir).

NAMAZIN TƏRCÜMƏSI 

Təkbirətul-ehram: "Allahu əkbər"
Allah hər şeydən böyükdür.
Həmd surəsi: "Bismillahir-rəhmanir-rəhim"
Bağışlayan və mehriban Allahın adı ilə.
"Əlhəmdu lillahi Rəbbil-aləmin"
Həmd-səna və tərif aləmlərin Rəbbi olan Allah üçündür.
"Ər-rəhmanir-rəhim"
Rəhm edənlərin rəhm edənidir.
"Maliki yovmiddin".
Qiyamət gününün sahibidir.
"İyyakə nə""budu və iyyakə nəstəin".
İlahi! Yalnız Sənə ibadət edir və yalnız Səndən kömək diləyirik.
"İhdinəs-siratəl müstəqim"
Bizi doğru yola hidayət et.
"Siratəl-ləzinə ən""əmtə ələyhim"
O kəslərin yoluna ki, onlara nemət vermisən,
"Ğəyril-məğzubi ələyhim vələzzallin".
qəzəb etdiyin şəxslərin və azğınların yoluna yox.

İxlas (Tovhid) surəsi: "Bismillahir-rəhmanir-rəhim"
Bağışlayan və mehriban Allahın adı ilə.
"Qul huvəllahu əhəd"
De ki, odur yeganə Allah.
"Allahus-səməd"
(O) Allah ehtiyacsızdır.
"Ləm yəlid və ləm yuləd"
Doğmayıb, doğulmayıb
"Və ləm yəkun ləhu kufuvən əhəd"
Və ona tay olan bir kəs yoxdur.

Rükunun zikri: "Subhanə Rəbbiyəl-əzimi və bihəmdi"
Mənim böyük Pərvərdigarımı hər eyb və nöqsandan pak və münəzzəh bilib Ona həmd-sitayiş edirəm.

Səcdənin zikri "Subhanə Rəbbiyəl-ə""la və bihəmdih"
Mənim hamıdan uca məqamlı Pərvərdigarımı hər eyb və nöqsandan pak və münəzzəh bilib Ona həmd-sitayiş edirəm.

Təsbihati-ərbəənin tərcüməsi "Subhanəllahi vəlhəmdu lillahi və la ilahə illəllahu vəllahu əkbər"
Hər eyb və nöqsandan pak və münəzzəhdir Allah, həmd, tə""rif yalnız Allaha məxsusdur, Allahdan başqa heç bir mə""bud yoxdur. Allah hamıdan böyükdür.

Təşəhhüd: "Əşhədu ən la ilahə illəllah, vəhdəhu la şərikə ləh, və əşhədu ənnə Muhəmmədən əbduhu və Rəsuluh. Allahummə səlli əla Muhəmmədin və Ali-Muhəmməd."
Allaha həmd-səna və tərif olsun. Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa ayrı bir məbud yoxdur və şəhadət verirəm ki, Məhəmməd Onun bəndəsi və elçisidir. Ey mənim Allahım! Məhəmməd və Onun ailəsinə öz rəhmətini göndər.

Diqqət! Diqqət!Sübh namazını müstəhəbə görə göstərildiyi vaxtdan 10 dəqiqə sonra qılmaq lazımdır!